مطالعه تطبیقی اقامتگاه های بوم گردی مناطق بیابانی از منظر توسعه پایدار گردشگری

در این پژوهش با توجه به اهمیت کسب و کارهای کوچک گردشگری در توسعه پایدار، به این موضوع پرداخته شد که اقامتگاه های بوم گردی(اکوتوریستی) تا چه میزان می توانند به عنوان راهبردی برای پایداری مقاصد گردشگری روستایی، موثر عمل کنند. به همین منظور در پیمایشی توصیفی- تحلیلی، به مطالعه تطبیقی اقامتگاه های بوم گردی مناطق بیابانی ایران از منظر توسعه پایدار گردشگری پرداخته شد. برای این منظور، اقامتگاه های بوم گردی براساس انواع اقامتگاه های موجود در منطقه به سه گروه اصلی اکولوژ، اکوکمپ و اکوهتل( یا هتل سنتی) تقسیم شدند. برای سنجش پایداری این اقامتگاه ها، ابعاد و شاخص های پایداری گردشگری از طریق پرسشنامه و از دید جامعه آماری این پژوهش که شامل صاحبان و اعضای اقامتگاه، جامعه محلی مقصد، گردشگران اقامتگاه و تورگردانان بوم گردی هستند، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آماری به دست آمده از 336 نمونه مورد مطالعه، پس از استانداردسازی و استفاده از طبقات ارزیابی پایداری پرسکات آلن، به وسیله ابزارهایی مانند" بارومتر یا فشارسنج پایداری " و "کاب وب یا رادار پایداری "، از نظر ابعاد مختلف اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، نهادی و محیطی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های این پژوهش، اکوکمپ و اکولوژهای مورد مطالعه نسبتا پایدار بوده در حالیکه اکوهتل مورد مطالعه، از ناپایداری ضعیفی برخوردار بود. نتایج این پژوهش نشان داد که الگوی اقامتگاه بوم گردی در مناطق روستایی و بکر طبیعی، به عنوان یک کسب و کار کوچک گردشگری با مالکیت بومی و مدیریت خانوادگی، هماهنگی بیشتری با توسعه پایدار گردشگری دارد. همچنین یافته ها نشان داد که اقامتگاه های بوم گردی، به دلیل ارایه بسته ای کامل از محصولات و خدمات گردشگری بومی و برخورداری از ساختارهای زیربنایی مناسب گردشگری، ساختار محیطی بو م گرا و ساختار مدیریت خانوادگی و مشارکت جامعه محلی، الگوی اقامتگاهی متمایزی را از سایر اشکال اقامتگاهی موجود در منطقه ایجاد می کند. در نهایت در این پژوهش، استانداردها و ارکان اقامتگاه های بوم گردی تهیه شده و روشی جهت ارزیابی و درجه بندی این نوع از اقامتگاه ها ارایه شد.